Vrijheid geef je door

Op 5 mei vieren we onze vrijheid.  Waarom hechten we zo aan onze vrijheid? En waarom is het van belang dat we onze vrijheid vieren?

Voor mij ligt de waarde van vrijheid tijdens Bevrijdingsdag bij het levend houden van de gedachte ‘dit nooit meer’. Wij hebben ons bevrijd van de Duitse bezetting en dat is een gedenkwaardige gebeurtenis. Tijdens de bezetting werd Nederland geregeerd door een niet-democratische, totalitaire overheerser. Als we het hebben over de bevrijding, dan verwijzen we vooral naar een negatieve opvatting van vrijheid.

Isiah Berlin heeft in 1958 een onderscheid gemaakt tussen een negatieve opvatting en een positieve opvatting van vrijheid. Onder de negatieve vrijheid verstaat hij het volgende: ‘negatieve vrijheid is het gebied waarbinnen iemand, ongehinderd door anderen, handelend kan optreden’. De uitspraak ‘ik ben vrij van….’past hier goed bij. Onder positieve vrijheid verstaat Berlin de vrijheid van het meester over zichzelf zijn, in staat zijn eigen doelen te formuleren en na te streven. De uitspraak ‘ik ben vrij om …. te doen’ past hier bij. Nederland was tijdens de tweede wereldoorlog niet vrij om te handelen zonder inmenging van het Naziregime en was gedwongen om de gruwelijke doelen van het Nazi-regime tot uitvoering te brengen.

In onze huidige tijd is het onderscheid tussen negatieve en positieve vrijheid nog steeds actueel. Neem bijvoorbeeld de vrijheid van meningsuiting. In positieve zin betekent dit dat je vrij bent om te zeggen wat je wilt. In negatieve zin betekent dit dat je vrij bent van censuur opgelegd door anderen. In onze wetgeving kunnen we vooral negatieve vrijheid garanderen. De discussie vindt echter vaak plaats rondom de grenzen van positieve vrijheid van meningsuiting. Is het kwetsend wat je zegt? Mag je een ander beledigen? Positieve vrijheid vindt zijn begrenzing niet in wetgeving, maar in andere waarden die we nastreven. Geluk, welvaart, gelijkheid, rechtvaardigheid, liefde, empathie en erkenning. Aan welke waarde we op een zeker moment meer gewicht toekennen, is niet met wetten af te dwingen. Deze weging vindt plaats tussen mensen onderling. Tussen mensen die vrij zijn om elkaar te ontmoeten. Mensen die vrij zijn om met elkaar samen te leven.

En dat laatste brengt me bij het belang van het vieren van onze vrijheid. We staan niet alleen stil bij de gruwelijkheden van de tweede wereldoorlog. Tijdens Bevrijdingsdag realiseer ik me dat vrijheid nog lang niet voor iedereen vanzelfsprekend is. En daarvoor hoef ik nog niet eens zo ver van huis te gaan. Amnesty International vraagt op 5 mei aandacht voor het strafbaar stellen van illegaliteit. Met het strafbaar stellen van illegaliteit beperkt de Nederlandse overheid de vrijheid van illegalen. Mensen die illegaal in Nederland verblijven, zullen na invoering van de wet strafbaar zijn. Hiermee tast de overheid wellicht het meest essentiële aan wat een persoon bezit, namelijk zijn recht op rechten. Berlin noemt dit de hunkering naar erkenning en omschrijft dat als volgt:

Tegen die vernedering vecht ik -ik zoek niet gelijke wettelijke vastgelegde rechten en ook niet de vrijheid om te doen wat ik wil (al zou ik dat ook kunnen wensen), maar wel zoek ik een toestand, waarin ik voel dat ik, omdat ik als zodanig word aanvaard, iemand ben met verantwoordelijkheid, met wiens wil rekening wordt gehouden, omdat ik daar recht op heb, ook al word ik aangevallen en vervolgd voor wat ik ben of verkies te doen.

Ik vier op 5 mei de vrijheid. Ik sta op deze dag stil bij het feit dat ik vrij ben; vrij van dwang en vrij om mijn eigen leven in te richten.  Ik onderschrijf dan ook het thema van deze 5-mei viering van harte: ‘Vrijheid geef je door”. Waarom?

Vrijheid is er om door te geven Annika Stokvis (1U) – 1e prijs

Vrijheid is er om door te geven,
Om samen van te genieten,
Om samen voor te strijden,
Om te doen wat je wilt.

Vrijheid is om door te geven,
Om een begin te maken aan een betere wereld,
Om dankbaar voor te zijn
Om vriendschap te versterken.

Vrijheid is er om door te geven,
Om goed te kunnen leven,
Om je eigen mening te mogen uiten,

Dat woordje vrijheid,
Klein maar krachtig,
Betekent zoveel meer,
Laat dat ook voor anderen gelden:
Geef de vrijheid door!

Meer weten over deze twee opvattingen van vrijheid? Lees dan Berlin’s ‘Twee opvattingen van vrijheid’, Hannah Arendt’s  ‘On totalitarianism’ of bekijk deze Engelstalige video.

Advertentie

Over Jolien van der Werff

"ik zie het leven als een grote ontdekkingstocht"

Bekijk alle berichten van Jolien van der Werff →